Przychody ze sprzedaży dóbr i usług ujmuje się w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi, w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniem Grupy – będzie ona uprawniona w zamian za te dobra lub usługi. Zasadę tę Grupa stosuje również w stosunku do wynagrodzenia, które obejmuje kwotę zmienną. Przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Następujące okoliczności świadczą o przeniesieniu kontroli zgodnie z MSSF 15: bieżące prawo sprzedającego do zapłaty za składnik aktywów, posiadanie przez klienta tytułu prawnego do aktywa, fizyczne posiadanie składnika aktywów, transfer ryzyk i korzyści oraz przyjęcie składnika aktywów przez klienta. Przychody obejmują kwoty otrzymane i należne z tytułu dostarczonych produktów, towarów, materiałów i usług, pomniejszone o rabaty oraz podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i opłatę paliwową. Wysokość przychodów ustala się według wartości godziwej zapłaty otrzymanej bądź należnej. Przychody ze sprzedaży dóbr i usług są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne dotyczące powyższych przychodów.
Przychody i koszty dotyczące usług, których moment rozpoczęcia i zakończenia przypadają w różnych okresach sprawozdawczych, ujmuje się na podstawie stopnia zaawansowania usługi, jeżeli można w wiarygodny sposób wycenić wynik z transakcji, w innych przypadkach, przychody ujmuje się tylko do wysokości kosztów poniesionych do danego dnia, nie wyższych jednak od kosztów, które Grupa spodziewa się odzyskać. W umowach z klientami zawieranych przez Grupę nie występuje istotny element finansowania.
Grupa w oparciu o dokonane analizy klauzul umownych w kontraktach sprzedażowych zidentyfikowała model agencyjny głównie w obszarze sprzedaży LPG oraz sprzedaży towarów pozapaliwowych przez ORLEN Deutschland do sieci klientów.
Zobowiązanie z tytułu programu lojalnościowego VITAY, powstaje w momencie sprzedaży dóbr i usług na stacjach własnych i franczyzowych dla każdej pojedynczej transakcji sprzedaży oraz w przypadku zakupu przez klientów Grupy w e-Sklepach partnerów i polega na naliczaniu punktów uprawniających do zniżek na przyszłe zakupy. Do ujęcia zobowiązania przyjęty jest współczynnik 68,5% uwzględniający prawdopodobieństwo jego realizacji, w oparciu o empiryczne dane wykorzystanych punktów w stosunku do wydanych klientom w okresie ostatnich 36 miesięcy.
Grupa dokonała oceny, że świadczone usługi marketingowe na rzecz dostawców są nierozerwalnie związane z zakupem tych towarów, stąd przychody z usługi pomniejszają koszty związane z ich zakupem i wydaniem do sprzedaży.
| Udział % | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| NOTA | 2019 | 2018 | 2019 | 2018 | |
| Przychody ze sprzedaży produktów i usług | 93 009 | 91 014 | 83,6% | 83,0% | |
| przychody z tytułu z umów z klientami | 92 690 | 90 792 | 83,3% | 82,8% | |
| wyłączone z zakresu MSSF 15 | 319 | 222 | 0,3% | 0,2% | |
| Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów | 18 194 | 18 692 | 16,4% | 17,0% | |
| przychody z tytułu z umów z klientami | 18 161 | 18 692 | 16,4% | 17,0% | |
| wyłączone z zakresu MSSF 15 | 33 | – | – | – | |
| Przychody ze sprzedaży, w tym: | 111 203 | 109 706 | 100,0% | 100,0% | |
| przychody z tytułu z umów z klientami | 11.4 – 11.7 | 110 851 | 109 484 | 99,7% | 99,8% |
Przychody wyłączone z zakresu MSSF15 dotyczą umów leasingu operacyjnego oraz rekompensat do cen energii.
Grupa w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów rafineryjnych, petrochemicznych, energii oraz ropy naftowej i gazu. W ramach tych umów Grupa działa jako zleceniodawca.
Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom. Nie występują istotne umowy obowiązujące w Grupie, które przewidują zobowiązania do przyjęcia zwrotów, zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania. Grupa nie identyfikuje przychodów, dla których otrzymanie zapłaty jest warunkowe.
Udzielone w ramach umów gwarancje są gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi.
W ramach segmentu Downstream i Wydobycie występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. W ramach segmentu Detal występuje zarówno sprzedaż gotówkowa jak również sprzedaż realizowana z odroczonym terminem płatności przy użyciu kart paliwowych upoważniających klientów do ciągłego zakupu w sieci stacji paliw. Rozliczenia z klientami odbywają się w większości okresach dwutygodniowych (tzw. Karty Flotowe).
Zazwyczaj płatność jest wymagalna po dostarczeniu dobra lub po zakończeniu usługi. W umowach z klientami segmentu Downstream i Detal w większości stosowane są terminy płatności nieprzekraczające 30 dni, natomiast w segmencie Wydobycie nieprzekraczające 60 dni.
Zmienność wynagrodzenia w umowach z klientami związana jest głównie z rabatami wolumenowymi.
Grupa ORLEN funkcjonuje w warunkach zmiennego otoczenia makroekonomicznego. Sytuacja gospodarcza, rynek pracy oraz trendy makroekonomiczne mają istotny wpływ na poziom konsumpcji paliw i produktów petrochemicznych, a w konsekwencji na wielkość i ceny ich sprzedaży. Na osiągane marże w segmencie Downstream główny wpływ wywierają notowania produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz ceny ropy naftowej. Ceny ropy są kształtowane przez takie czynniki jak zmiany popytu, wielkość wydobycia i światowe poziomy zapasów ropy oraz notowania paliw.
Podstawowym wskaźnikiem odzwierciedlającym sytuację gospodarczą jest wskaźnik PKB (Produkt Krajowy Brutto), który determinowany przez konsumpcję, nakłady inwestycyjne oraz eksport pozwala ocenić w jakim stadium znajduje się gospodarka. Ze zmianami wskaźnika PKB zazwyczaj skorelowane są zmiany stopy bezrobocia oraz konsumpcji paliw. Ogólna kondycja gospodarki, mierzona między innymi poziomem PKB wpływa na bieżące, jak i przyszłe zachowania konsumentów.
Grupa dokonuje podziału przychodów z umów z klientami w podziale na:
W ocenie Grupy podział wg powyższych kryteriów umożliwia w najlepszym stopniu na zapoznanie się z charakterem, kwotą, terminami uzyskania oraz niepewnością związaną z przychodami i przepływami pieniężnymi wynikającymi z umów z klientami.