Wartość początkową rzeczowych aktywów trwałych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto z uwzględnieniem otrzymanych dotacji. Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszony o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości, oraz otrzymane dotacje do aktywów.
Koszty istotnych remontów, napraw i okresowych przeglądów są zaliczane do rzeczowych aktywów trwałych.
Rzeczowe aktywa trwałe amortyzuje się metodą liniową, a w uzasadnionych przypadkach metodą naturalną (katalizatory, aktywa z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych).
Poszczególne części składowe rzeczowych aktywów trwałych, których wartość jest istotna w stosunku do wartości całego składnika rzeczowych aktywów trwałych, amortyzowane są oddzielnie, zgodnie z okresem ich użytkowania.
Stosowane są następujące typowe okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych:
Budynki i budowle 10-40 lat
Urządzenia techniczne i maszyny 4-35 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe 2-20 lat
Metodę amortyzacji, wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku. W przypadku wystąpienia takiej konieczności, korekt odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w okresach następnych (prospektywnie).
Dotacje są ujmowane, jeżeli istnieje uzasadniona pewność, że dotacja zostanie uzyskana oraz spełnione zostaną wszystkie związane z nią warunki.
Dotacje dotyczące składników aktywów są ujmowane jako pomniejszenie wartości księgowej składnika aktywów i w efekcie zmniejszenie odpisów amortyzacyjnych na przestrzeni okresu jego użytkowania.
W ramach działalności poszukiwań i wydobycia zasobów mineralnych przyjmuje się następującą klasyfikację etapów:
Grupa dokonuje corocznego przeglądu nakładów poniesionych w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż w celu potwierdzenia dalszego zamiaru prowadzenia prac. Analizy są prowadzone na poziomie projektów, obejmujących prace ze zdefiniowanym celem poszukiwawczym i / lub rozpoznawczym, które są prowadzone na wyznaczonym obszarze. Jeżeli prace zakończą się niepowodzeniem skutkującym brakiem zamiaru kontynuowania prac, nakłady ujęte początkowo jako aktywa ujmuje się w kosztach bieżącego okresu.
W momencie stwierdzenia technicznej wykonalności i ekonomicznej opłacalności wydobycia nakłady poniesione w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż ujmuje się jako aktywa z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych w ramach rzeczowych aktywów trwałych, które poddawane są testowi na utratę wartości.
Nakłady ponoszone w ramach etapu zagospodarowania i wydobycia złóż podlegają aktywowaniu i amortyzacji metodą naturalną kalkulowaną proporcjonalnie do wielkości wydobycia złóż węglowodorów na podstawie jednostki wydobycia (unit-of-production). Grupa kalkuluje amortyzację wszystkich składników aktywów z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych na podstawie wielkości udokumentowanych złóż (tzw. rezerwy 2P – proved plus probable reserves). W przypadku istotnej zmiany wielkości szacowanych złóż, na dzień sprawozdawczy dokonuje się ujęcia lub odwrócenia wcześniej ujętych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. W przypadku wykonania odwiertów rozpoznawczych na już eksploatowanym złożu, Grupa dokonuje analizy, czy aktywowane nakłady dotyczące takich odwiertów umożliwią powstanie nowych otworów eksploatacyjnych. Jeśli tak nie jest nakłady te ujmuje się w kosztach bieżącego okresu.
Stosowanie polityki rachunkowości Grupy w odniesieniu do nakładów poniesionych na aktywa z tytułu poszukiwania złóż i oceny zasobów mineralnych wymaga dokonania osądu, czy przyszłe korzyści ekonomiczne, będące wynikiem przyszłego wydobycia lub sprzedaży są prawdopodobne bądź nie istnieją jeszcze przesłanki pozwalające na oszacowanie zasobów. Przy oszacowaniu zasobów Grupa dokonuje estymacji przyszłych zdarzeń i okoliczności, w tym określenia czy wydobycie będzie uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia.
Grupa weryfikuje okresy użytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych na koniec każdego roku. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2019 skutkował zmniejszeniem kosztów amortyzacji o 81 mln PLN w porównaniu z kosztami amortyzacji, które zostałyby ujęte na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2018.
Grupa szacuje wielkość zasobów na podstawie interpretacji dostępnych danych geologicznych i na bieżąco je weryfikuje w oparciu o efekty kolejnych odwiertów, próbną eksploatację, rzeczywiste wydobycie oraz czynniki ekonomiczne takie jak: ceny węglowodorów, warunki umowne czy plany inwestycyjne. Grupa dokonuje także szacunków kosztów niezbędnych do poniesienia w celu likwidacji odwiertów produkcyjnych i infrastruktury związanej z nimi.
Grupa szacuje poziom rezerw dotyczących rzeczowych aktywów trwałych, które z istotnym prawdopodobieństwem są potrzebne na cele remediacji środowiska gruntowo-wodnego terenów stacji paliw, terminali paliw, baz paliw i terenów zakładów produkcyjnych. Dodatkowe informacje w nocie 12.9.1
Grunty | Budynki i budowle | Urządzenia techniczne i maszyny | Środki transportu i pozostałe | Środki trwałe w budowie | Aktywa z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych | Aktywa z tytułu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych | Razem | |
Wartość księgowa netto na 01/01/2019 |
||||||||
Wartość księgowa brutto | 1 193 | 23 634 | 40 384 | 2 376 | 3 476 | 1 281 | 6 045 | 78 389 |
Skumulowane umorzenie | (11) | (10 505 | (21 601) | (1 420) | – | (31) | (1 695) | (35 263) |
Odpisy aktualizujące | (34) | (1 702 | (8 227) | (95) | (145) | (608) | (736) | (11 547) |
Dotacje | – | (48) | (138) | (3) | – | – | – | (189) |
1 148 | 11 379 | 10 418 | 858 | 3 331 | 642 | 3 614 | 31 390 | |
zwiększenia/(zmniejszenia) netto | ||||||||
Nakłady inwestycyjne | 4 | 49 | 103 | 98 | 3 227 | 143 | 473 | 4 097 |
Amortyzacja | (1) | (752) | (1 548) | (231) | – | (7) | (323) | (2 862) |
Koszty finansowania zewnętrznego | – | 5 | 10 | 2 | 5 | 13 | – | 35 |
Odpisy aktualizujące netto, w tym: * | 5 | 50 | 2 | 1 | 15 | (199) | 72 | (54) |
Utworzenie | – | (54) | (30) | (1) | (36) | (206) | (36) | (363) |
Odwrócenie | – | 89 | 13 | 2 | – | – | 110 | 214 |
Reklasyfikacje | (14) | 603 | 1 617 | 246 | (2 675) | (56) | 26 | (253) |
Dotacje | – | 3 | (14) | 1 | (1) | – | – | (11) |
Różnice kursowe w tym: | (3) | (1) | 7 | 2 | 7 | 3 | 163 | 178 |
różnice kursowe dotyczące odpisów aktualizujących | 1 | (7) | (73) | – | (1) | – | (35) | (115) |
Pozostałe | 2 | (17) | (59) | (10) | (50) | (5) | (18) | (157) |
1 141 | 11 319 | 10 536 | 967 | 3 859 | 534 | 4 007 | 32 363 | |
Wartość księgowa netto na 31/12/2019 |
||||||||
Wartość księgowa brutto | 1 182 | 24 208 | 41 732 | 2 599 | 3 991 | 1 379 | 6 757 | 81 848 |
Skumulowane umorzenie | (13) | (11 185) | (22 746) | (1 536) | – | (38) | (2 051) | (37 569) |
Odpisy aktualizujące | (28) | (1 659) | (8 298) | (94) | (131) | (807) | (699) | (11 716) |
Dotacje | – | (45) | (152) | (2) | (1) | – | – | (200) |
1 141 | 11 319 | 10 536 | 967 | 3 859 | 534 | 4 007 | 32 363 | |
Wartość księgowa netto na 01/01/2018 |
||||||||
Wartość księgowa brutto | 1 166 | 21 838 | 37 489 | 2 152 | 4 267 | 1 049 | 5 666 | 73 627 |
Skumulowane umorzenie | (11) | (9 521) | (19 741) | (1 315) | – | (24) | (1 392) | (32 004) |
Odpisy aktualizujące | (38) | (2 239) | (8 559) | (107) | (110) | (538) | (792) | (12 383) |
Dotacje | – | (51) | (113) | (4) | (1) | – | – | (169) |
1 117 | 10 027 | 9 076 | 726 | 4 156 | 487 | 3 482 | 29 071 | |
zwiększenia/(zmniejszenia) netto | ||||||||
Nakłady inwestycyjne | – | 142 | 79 | 58 | 3 156 | 237 | 503 | 4 175 |
Amortyzacja | (1) | (687) | (1 369) | (206) | – | (9) | (312) | (2 584) |
Koszty finansowania zewnętrznego | – | 22 | 26 | (2) | (23) | – | – | 23 |
Odpisy aktualizujące netto, w tym: * | 5 | 605 | 885 | 17 | (31) | (69) | 53 | 1 465 |
Utworzenie | (1) | (102) | (68) | (5) | (69) | (114) | (158) | (517) |
Odwrócenie | 6 | 505 | 410 | 7 | 14 | 44 | 210 | 1 196 |
Reklasyfikacje | 12 | 1 236 | 1 685 | 287 | (3 973) | – | (99) | (852) |
Dotacje | – | 3 | (25) | 1 | 1 | – | – | (20) |
Różnice kursowe w tym: | 19 | 56 | 107 | 13 | 55 | (3) | (12) | 235 |
różnice kursowe dotyczące odpisów aktualizujących | (1) | (68) | (553) | (5) | (4) | (1) | 3 | (629) |
Pozostałe | (4) | (25) | (46) | (36) | (10) | (1) | (1) | (123) |
Wartość księgowa netto na 31/12/2018 |
1 148 | 11 379 | 10 418 | 858 | 3 331 | 642 | 3 614 | 31 390 |
W 2019 i 2018 roku nakłady inwestycyjne zostały pomniejszone o kwotę odpowiednio 30 mln PLN i 219 mln PLN z tytułu otrzymanych/należnych kar za nieterminowe wykonanie kontraktów inwestycyjnych.
Stopa kapitalizacji zastosowana do wyliczenia aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego za 2019 rok i za 2018 rok wyniosła odpowiednio 0,92% i 0,76%.
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych rzeczowych aktywów trwałych będących nadal w użytkowaniu na dzień 31 grudnia 2019 roku oraz na dzień 31 grudnia 2018 roku wyniosła odpowiednio 4 418 mln PLN oraz 4 844 mln PLN.