Segment Downstream

Produkcja

Sprzedaż

Logistyka

Energetyka

Aktywa produkcyjne Grupy ORLEN i główni konkurenci w Europie Środkowo-Wschodniej / moce przerobowe [mln t]

Źródło: Opracowanie własne.

GRUPA ORLEN

• Łączne moce przerobowe rafinerii Grupy ORLEN na poziomie 35,2 mln ton.
• Rafineria PKN ORLEN w Płocku stanowi jeden z najnowocześniejszych, zintegrowanych zakładów produkcyjnych w Europie Środkowo-Wschodniej o mocach przerobowych na poziomie 16,3 mln ton/rok. W obszarze produkcji petrochemicznej kluczowa instalacja Olefin posiada maksymalne moce wytwórcze około 700 tys. ton etylenu i około 380 tys. ton propylenu. Produkowane monomery stanowią wsad do produkcji polimerów w Basell ORLEN Polyolefins oraz PCW w ANWILU. PKN ORLEN posiada również nowoczesny Kompleks PX/PTA o mocach produkcyjnych około 690 tys. ton kwasu tereftalowego rocznie.
• Pozostałe polskie rafinerie w ORLEN Południe zlokalizowane w Trzebini i Jedliczu specjalizują się w produkcji biokomponentów, baz olejowych, olejów opałowych, parafin hydrorafinowanych oraz prowadzą regenerację olejów przepracowanych.
• Rafineria w ORLEN Lietuva w Możejkach o mocach produkcyjnych 10,2 mln ton/rok jest jedynym tego typu zakładem na rynku państw bałtyckich (Litwa, Łotwa i Estonia).
• Rafinerie z Grupy Unipetrol zlokalizowane w Kralupach i Litvinovie dysponują łącznymi mocami produkcyjnymi w wysokości 8,7 mln ton/rok. Grupa Unipetrol posiada również aktywa petrochemiczne o mocach produkcyjnych polimerów w wysokości około 600 tys. ton/rocznie (320 tys. ton polietylenu oraz około 280 tys. ton. polipropylenu). Realizowana jest również budowa nowej instalacji Polietylenuu III o mocy około 270 tys. ton/rocznie, która umożliwi wyższe wykorzystanie instalacji Olefin oraz głębszą integrację produkcji petrochemicznej i rafineryjnej.
• ANWIL we Włocławku jest jedynym wytwórcą polichlorku winylu () w Polsce oraz jednym z największych producentów nawozów sztucznych i wodorotlenku sodu w Polsce. Potencjał produkcyjny wynosi około 1,0 mln ton/rok nawozów azotowych, 0,4 mln ton/rok PCW i granulatów oraz 0,2 mln ton/rok wodorotlenku sodu. Dzięki planowanej budowie trzeciej instalacji produkcyjnej nawozy azotowe zdolności produkcyjne spółki ANWIL po 2021 roku zwiększą się do około 1,5 mln ton/rok.
• Basell ORLEN Polyolefins w Płocku posiada instalacje o łącznych mocach wytwórczych na poziomie 900 tys. ton (420 tys. ton polietylenu oraz 480 tys. ton polipropylenu), a produkty dystrybuowane są zarówno w kraju, jak i na rynkach zagranicznych.

Przerób ropy naftowej w Grupie ORLEN w 2019 roku na poziomie 33,9 mln ton – wzrost o 1,5% (r/r), w tym:

• Polska o 2,2% (r/r) w efekcie mniejszego zakresu postojów remontowych (r/r) instalacji HOG i PX/PTA oraz brak postoju instalacji Olefin z 2018 roku.

• Czechy o 4,0% (r/r) w rezultacie wyższej dostępności instalacji produkcyjnych w porównaniu z 2018 rokiem (cykliczne postoje rafinerii w Kralupach oraz petrochemii w Litvinovie).

• Litwa o (1,8)% (r/r) niższy przerób głównie na skutek wiosennego przeglądu rafinerii oraz postoju instalacji FCC.

Źródło: Opracowanie własne.

Grupa ORLEN jest znaczącym producentem energii elektrycznej i cieplnej, wykorzystywanej w dużej części na własne potrzeby produkcyjne. Jest również jednym z największych odbiorców gazu w Polsce i aktywnym uczestnikiem procesu liberalizacji rynku gazu.

Grupa ORLEN aktualnie posiada bloki energetyczne w trzech krajach. W Polsce zlokalizowane są w Płocku, Włocławku, Jedliczu oraz Trzebini, w Czechach w Litvinovie, Spolanie, Kolinie i Pardubicach oraz na Litwie w Możejkach.

Aktywa energetyczne i ich parametry techniczne w Grupie ORLEN

Źródło: Opracowanie własne.

• EC w PKN ORLEN w Płocku jest największą pod względem mocy cieplnej elektrociepłownią przemysłową w Polsce i jedną z największych w Europie, wytwarzającą ciepło i energię elektryczną w procesie wysokosprawnej kogeneracji. EC jest podstawowym dostawcą ciepła zawartego w parze i wodzie grzewczej oraz energii elektrycznej wykorzystywanych na potrzeby instalacji produkcyjnych oraz na potrzeby odbiorców zewnętrznych, w tym miasta Płocka. Łączna moc zainstalowana energii elektrycznej wynosi obecnie 358,9 MW po uwzględnieniu zabudowy nowego turbozespołu TG7 oraz trwałym wyłączeniu w 2019 roku do modernizacji turbozespołu TG1. Przekazanie do eksploatacji nowej TG1 jest planowane we wrześniu 2021 – łączna moc elektryczna w zakładowej EC wzrośnie wówczas do poziomu 428 MW. Kotły w Zakładowej Elektrociepłowni opalane są ciężkim olejem opałowym pochodzącym z destylacji ropy oraz uzupełniająco gazem.
• EC Grupy ORLEN Południe w Trzebini zabezpiecza pełne potrzeby cieplne w parze i wodzie oraz częściowo potrzeby w zakresie energii elektrycznej zakładu w Trzebini. Paliwem wykorzystywanym w EC jest gaz ziemny oraz miał węglowy. Nowe źródło ciepła opalane gazem ziemnym, pokrywające około połowę zapotrzebowania na ciepło, zostało przekazane do eksploatacji w 2019 roku.
• EC Grupy ORLEN Południe w Jedliczu jest podstawowym źródłem produkcji ciepła w parze technologicznej dla zakładu w Jedliczu przy wykorzystaniu głównie miału węglowego. Paliwami uzupełniającymi jest gaz ziemny, olej opałowy oraz frakcja C4.
• EC ANWIL jest wykorzystywana jako podstawowe źródło ciepła w zakresie pary technologicznej średniociśnieniowej, stanowi również szczytowe i rezerwowe źródło energii cieplnej dla kompleksu chemicznego we Włocławku. ANWIL w procesach technologicznych wykorzystuje przede wszystkim parę technologiczną niskociśnieniową, dostarczaną z CCGT Włocławek, należącej do PKN ORLEN.
• EC w Litvinovie w Grupie Unipetrol bazuje na węglu brunatnym, zabezpiecza pełne potrzeby cieplne zakładu Litvinov oraz częściowo potrzeby w zakresie energii elektrycznej. W trakcie przygotowania jest projekt Budowy Nowej Elektrociepłowni opartej na technologii wysokosprawnej kogeneracji gazowej, która zastąpi istniejącą wyeksploatowaną EC. Przewiduje się uruchomienie nowej EC w drugiej połowie bieżącej dekady.
• Elektrociepłownia w Spolanie jest w trakcie modernizacji, której celem jest zastąpienie istniejącej kotłowni węglowej nowym źródłem ciepła. W 2019 roku nowe źródło ciepła (kotły gazowe) weszło w fazę rozruchów technologicznych. Trwają finalne prace zmierzające do przekazania nowego źródła do eksploatacji.
• EC Paramo składa się z dwóch zakładów produkcyjnych w Kolinie i Pardubicach opalanych gazem ziemnym.
• EC w ORLEN Lietuva stanowi źródło pary technologicznej dla procesów produkcyjnych oraz pełni funkcję stabilizacyjną w systemie elektroenergetycznym. Opalana jest gazem ziemnym, gazami rafineryjnymi, frakcją C4 oraz ciężkim olejem opałowym.

• CCGT Włocławek – od kwietnia 2019 roku (po usunięciu awarii turbiny gazowej) pracuje stabilnie realizując dostawy energii elektrycznej oraz pary technologicznej do kompleksu ANWIL. Przez trzy kwartały 2019 roku elektrociepłownia prowadząc skojarzoną produkcję energii elektrycznej i ciepła była aktywnym uczestnikiem rynku energii elektrycznej, ściśle współpracującym z PSE. Dzięki stosunkowo dużej mocy zainstalowanej oraz wysokiej elastyczności bloku, realizowane były również usługi systemowe dla PSE, które aktywnie wspierały stabilność krajowego systemu elektroenergetycznego. W 2019 roku wyprodukowano ponad 2,6 TWh energii elektrycznej oraz dostarczono do spółki ANWIL 1,1 PJ ciepła w parze technologicznej.

• CCGT Płock – prowadził normalną eksploatację instalacji z aktywnym serwisem gwarancyjnym i umowami serwisowymi. W ramach głównej umowy serwisowej (LTSA) zrealizowano we wrześniu pierwszy remont turbiny gazowej – wymiana palników, modyfikacje w układzie mocowania łopatek kompresora wg rekomendacji dostawcy oraz przegląd wskazanych umową zakresów. Elektrownia prowadząc skojarzoną produkcję energii elektrycznej i ciepła zabezpieczyła niedobory tych mediów dla Zakładu Produkcyjnego w Płocku, będąc jednocześnie aktywnym uczestnikiem na rynku energii elektrycznej oraz usług regulacyjnych dla operatora systemu przesyłowego PSE. W 2019 roku blok wyprodukował 3,9 TWh energii elektrycznej i 3,2 PJ pary skierowanej do sieci Zakładu Produkcyjnego.

Nadwyżki energii elektrycznej z nowych aktywów CCGT są sprzedawane na hurtowym rynku energii jak i do odbiorców końcowych.

Rynek mocy

W 2019 roku odbyła się Aukcja Główna Rynku Mocy na 2024 rok, w której PKN ORLEN uzyskał umowę dla CCGT Włocławek dla mocy 357 MW. PKN ORLEN posiada również umowy mocowe z Aukcji Głównych na lata 2021-2023, które odbyły się w 2018 roku. CCGT Płock dzięki posiadanemu statusowi jednostki nowej otrzymało umowę na moc 389 MW na okres 5 lat (2021-2025), zaś CCGT Włocławek jako jednostka istniejąca otrzymała 3 jednoroczne umowy na moc 351 MW na lata 2021-2023.

Rozwój Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) jest jednym z elementów strategii obszaru Energetyki PKN ORLEN. Pod koniec 2019 roku uruchomiony został Program Fotowoltaiki, którego celem jest przygotowanie i koordynacja projektów fotowoltaicznych w Grupie ORLEN. W ramach Programu PV w I etapie wytypowane zostały lokalizacje, które spełniają kryteria techniczne jako miejsca potencjalnie możliwe do zabudowy fotowoltaiki. Dla tych lokalizacji przygotowana zostanie kompleksowa dokumentacja umożliwiająca uzyskanie pozwolenia na budowę oraz kontraktację wykonawcy farm PV. W ramach II etapu analizowane będę kolejne nieruchomości i grunty należące do Grupy ORLEN, które mogłyby stanowić miejsce do zainstalowania fotowoltaiki.

Zgodnie z aktualizacją strategii Grupy ORLEN na lata 2019 – 2022 energia elektryczna, jako alternatywne paliwo napędowe jest jednym z trendów, które istotnie zmienią branżę paliwową w perspektywie 2025+. Dlatego też do 2019 roku na miejskich i tranzytowych stacjach paliw PKN ORLEN zostało zrealizowanych 39 stacji ładowania, a kolejne są na etapie prac odbiorczych. Umożliwiają one ładowanie do dwóch samochodów jednocześnie mocą 50 lub 100 kW po stronie stałoprądowej DC oraz jednego samochodu mocą do 43 kW po stronie zmiennoprądowej AC. Oznacza to, że są wyposażone w złącza umożliwiające obsługę wszystkich pojazdów elektrycznych na rynku europejskim. W perspektywie 2021 roku PKN ORLEN zamierza wyposażyć swoją sieć w 150 stacji szybkiego ładowania pojazdów elektrycznych. PKN ORLEN poza rozwojem infrastruktury ładowania, postanowił częściowo zelektryfikować swoją flotę samochodową, dlatego też w 2019 roku do użytku pracowników zostało oddanych 9 pojazdów elektrycznych Nissan Leaf, które są regularnie użytkowane.

W 2019 roku również był wdrażany system IT do zarządzania siecią stacji ładowania PKN ORLEN. W ramach systemu udostępniony zostanie portal operatorski dla obsługi oraz strona www i aplikacja mobilna dla klientów. Obecnie ma miejsce podłączanie wszystkich funkcjonujących stacji ładowania do systemu online oraz testowanie go przed bezpośrednim udostępnieniem klientom. Docelowo pełne wdrożenie systemu pozwoli rozpocząć pobieranie opłat za usługę ładowania na infrastrukturze PKN ORLEN za pomocą aplikacji mobilnej.

PKN ORLEN przez spółkę Baltic Power posiada koncesję (pozwolenie na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich) na budowę na Morzu Bałtyckim morskich farm wiatrowych o mocy do 1200 MW wraz z infrastrukturą techniczną, pomiarowo-badawczą i serwisową. Realizacja projektu budowy Morskich Elektrowni Wiatrowych (MEW) wpisuje się w strategię PKN ORLEN oraz długoterminowe plany rozwoju sektora energetyki w Polsce. Realizacja projektu pozwoli na pozyskanie zeroemisyjnej energii elektrycznej, która może zostać następnie wykorzystana na własne potrzeby, przetworzona, zmagazynowana lub sprzedana.

W 2019 roku odebrano produkty prac doradcy technicznego w zakresie wstępnej koncepcji technicznej projektu morskiej farmy wiatrowej. Odebrana koncepcja techniczna stanowi podstawę do dalszych prac projektowych, w tym zainicjowanej kontraktacji projektanta, który będzie odpowiedzialny za przygotowanie m.in. wstępnego projektu technicznego oraz projektu budowlanego MEW.

W zakresie badań geotechniki wstępnej zatwierdzono Projekt Robót Geologicznych w Ministerstwie Środowiska, celem realizacji odwiertów dna morskiego na obszarze posiadanej koncesji. Zakontraktowano wykonawcę badań geotechniki wstępnej dla morskiej farmy wiatrowej. W 2019 roku zakończono etap prac na morzu, obecnie trwa analiza zgromadzonych danych.

W styczniu 2019 roku Baltic Power otrzymała warunki przyłączenia morskiej farmy wiatrowej do sieci przesyłowej. Dokonano szczegółowej analizy otrzymanych warunków przyłączenia i projektu umowy przyłączeniowej oraz rozpoczęto negocjacje z PSE dotyczące poszczególnych zapisów. Trwają badania środowiskowe, pomiary wietrzności oraz pomiary warunków hydrometeorologicznych na terenie koncesji Baltic Power. Wszystkie zaplanowane działania odbywają się zgodnie z harmonogramem, w terminie wymaganym do prawidłowego przygotowania Raportu Oceny Oddziaływania na Środowisko.

PKN ORLEN uczestniczy również w sektorowym dialogu mającym na celu zabezpieczenie zaplecza infrastrukturalnego na potrzeby realizacji i eksploatacji projektu Baltic Power.

W 2019 roku zainicjowany został proces pozyskania doświadczonego partnera branżowego do realizacji projektu MEW Baltic Power. Podpisano umowy z doradcą prawnym i transakcyjnym do procesu. Nawiązano rozmowy z szeregiem potencjalnych partnerów posiadających doświadczenie oraz know-how w realizacji projektów offshore.

Grupa ORLEN wykorzystuje sieć uzupełniających się elementów infrastruktury: terminale paliw, lądowe i morskie bazy przeładunkowe, sieci rurociągów, a także transport kolejowy oraz cysterny samochodowe.

W 2019 roku transport rurociągowy był podstawową formą przesyłu surowców i produktów Grupy ORLEN. Łączna długość wykorzystywanych sieci rurociągów produktowych i surowcowych, należących do podmiotów zewnętrznych oraz własnych w Polsce, Czechach i na Litwie, wynosiła prawie 3,7 tys. km (2,1 tys. km to rurociągi produktowe, a 1,6 tys. km to rurociągi surowcowe).

Na potrzeby operacyjne w zakresie przyjęcia, magazynowania, wydania i przeładunku paliw w 2019 roku Grupa ORLEN na terenie Polski wykorzystywała łącznie 27 obiektów – terminale własne, terminale będące własnością podmiotów z Grupy ORLEN oraz bazy podmiotów trzecich. Łączna pojemność magazynowa w ramach infrastruktury własnej oraz zawartych umów wynosiła na koniec 2019 roku ponad 2,7 mln m³.

W 2019 roku na rynku czeskim Grupa ORLEN korzystała z 1 741 km rurociągów (1 100 km rurociągów produktowych firmy ČEPRO i 641 km rurociągów surowcowych firmy MERO) oraz z 7 baz magazynowo-dystrybucyjnych należących do państwowego operatora ČEPRO, 3 terminali własnych a także 7 terminali zewnętrznych nienależących do ČEPRO.

Głównym składnikiem infrastruktury logistycznej, będącym obecnie w użytkowaniu na rynku litewskim, jest rurociąg surowcowy o długości 91 km, łączący terminal w Butyndze z rafinerią w Możejkach. Zarówno terminal jak i rurociąg są własnością ORLEN Lietuva.

Na rynku niemieckim ORLEN Deutschland wykorzystuje pojemności magazynowo-dystrybucyjne zlokalizowane w siedmiu bazach należących do podmiotów zewnętrznych. Dostawy produktów realizowane są głównie transportem samochodowym a także koleją oraz poprzez barki.

Struktura transportu i infrastruktura logistyczna wykorzystywana przez Grupę ORLEN w Europie w 2019 roku

Źródło: Opracowanie własne.

W 2019 roku Grupa ORLEN prowadziła hurtową sprzedaż produktów rafineryjnych na terenie Polski, Czech, Niemiec, Słowacji, Węgier, Austrii, Litwy, Łotwy, Estonii i Ukrainy oraz drogą morską do terminali przeładunkowych Europy Zachodniej. Do rynków macierzystych Grupy ORLEN należą rynek polski, litewski i czeski. Grupa ORLEN posiada bogate portfolio produktów rafineryjnych, m.in. benzyny, olej napędowy, paliwa lotnicze, olej opałowy lekki i ciężki, asfalty, oleje silnikowe oraz szeroką gamę produktów i półproduktów pozapaliwowych.

Udział w rynku paliw w Polsce

Źródło: Opracowanie własne.

Udział w rynku paliw w Czechach

Źródło: Opracowanie własne.

Udział w rynku paliw krajów bałtyckich

Źródło: Opracowanie własne.

Grupa ORLEN jest największą firmą petrochemiczną w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, jedynym producentem monomerów i polimerów na rynku polskim oraz większości produktów petrochemicznych na rynku czeskim.

Producenci polietylenu w Europie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie POLYGLOBE.

• Moce produkcyjne polietylenu wysokiej i niskiej gęstości w Europie na poziomie około 13 287 tys. ton/rok.
• Lyondell Basell Industries – największy producent o zdolnościach produkcyjnych około 2 170 tys. ton/rok (z uwzględnieniem 50% udziału w spółce Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o. (BOP) i aktywami produkcyjnymi w Niemczech, Francji i Polsce.
• Ineos Olefins & Polymers Europa o mocach produkcyjnych około 1 745 tys. ton/rok i aktywami w Belgii, Francji, Niemczech, Włoszech i Norwegii oraz Sabic – moce około 1 590 tys. ton/rok i aktywami w Niemczech, Holandii i Wielkiej Brytanii.
• Łączne moce produkcyjne Grupy ORLEN z zakładami w Polsce i Czechach (z uwzględnieniem 50% udziału w BOP) wynoszą około 530 tys. ton/rok.
• Grupa ORLEN na rynku czeskim realizuje budowę nowej instalacji Polietylenu III o mocach około 270 tys. ton/rok.

Producenci polipropylenu w Europie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie POLYGLOBE.

• Moce produkcyjne polipropylenu w Europie kształtują się na poziomie około 11 749 tys. ton/rocznie.
• Lyondell Basell Industries posiada zdolności produkcyjne na poziomie około 2 405 tys. ton/rok (z uwzględnieniem 50% udziału w spółce BOP) i aktywa w Niemczech, Francji, Włoszech, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Polsce.
• Borealis z mocami produkcyjnymi około 1 920 tys. ton/rok i aktywami zlokalizowanymi w Belgii, Niemczech, Austrii i Finlandii.
• Total Petrochemicals – moce produkcyjne około 1 310 tys. ton/rok i aktywa zlokalizowane w Belgii i Francji.
• Łączne moce produkcyjne Grupy ORLEN z zakładami w Polsce i Czechach (z uwzględnieniem 50% udziału w BOP) wynoszą około 520 tys. ton/ rok.

Producenci PTA w Europie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie PCI.

• Nominalne zdolności produkcyjne PTA w Europie wynoszą 4 205 tys. ton/rocznie.
• Indorama – największy producent PTA w Europie (po zakupie spółki Artlant) o mocach nominalnych 1 775 tys. ton rocznie, aktywa zlokalizowane w Portugalii, Hiszpanii oraz Holandii.
• BP Chembel NV – drugi co do wielkości producent o mocach 1 400 tys. ton/rok z aktywami zlokalizowanymi w Belgii.
• PKN ORLEN jako jedyny w Europie posiada instalacje produkcyjne w pełni zintegrowane z produkcją paraksylenu i dysponuje mocami produkcyjnymi na poziomie 690 tys. ton/rok.

Producenci PCW w Europie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie raportu Market Analytics – Vinyls – 2019 (Nexant).

• Nominalne zdolności produkcyjne PCW w Europie wynoszą 8 060 tys. ton/rocznie.
• Wiodący producent PCW w Europie – spółka Inovyn powstała z połączenia Ineos Chlor i Solvay i posiada moce produkcyjne 2 005 tys. ton/rok.
• Kolejni producenci Kem One, Vynova, Vinnolit posiadają zdolności produkcyjne PCW szacowane odpowiednio na 882 tys. ton/rok, 830 tys. ton/rok i 780 tys. ton/rok.
• Pozostali, w tym m.in. Karpatneftekhim, z nominalnymi mocami produkcyjnymi około 300 tys. ton/rok.
• Grupa ORLEN z instalacjami w ANWIL i Spolanie i zdolnościami 475 tys. ton/rok zajmuje 5 pozycję na europejskim rynku tworzyw sztucznych.
• Głównymi konkurentami ANWIL na rynku europejskim PCW są spółki Inovyn i Vynova, a na rynku krajowym spółka BorsodChem.

W 2019 roku łączna sprzedaż Grupy ORLEN w segmencie Downstream osiągnęła poziom 32 740 tys. ton i była wyższa w porównaniu do 2018 roku. Niższa sprzedaż produktów rafineryjnych na rynku polskim, przy wzrostach na pozostałych rynkach, została zbilansowana wzrostem sprzedaży produktów petrochemicznych w efekcie wyższej dostępności instalacji produkcyjnych.

Sprzedaż Grupy ORLEN w segmencie Downstream [mln PLN/ tys. ton]

Struktura przychodów ze sprzedaży Grupy ORLEN w segmencie Downstream

W latach 2019, 2018 i 2017 Grupa nie zidentyfikowała wiodących klientów, z którymi zrealizowałaby indywidualnie przychody ze sprzedaży przekraczające poziom 10% łącznych przychodów ze sprzedaży Grupy ORLEN.

Sprzedaż wolumenowa na rynkach macierzystych¹⁾ Grupy ORLEN w segmencie Downstream [tys. ton]

W 2019 roku Polska należała do jednych z najszybciej rozwijających się gospodarek w Unii Europejskiej. Rosła konsumpcja gospodarstw domowych, napędzana oczekiwanymi wzrostami wydatków budżetowych, napiętym rynkiem pracy i rosnącymi płacami. Niskie stopy procentowe i realizacja inwestycji finansowanych m.in. funduszami UE, pomagały utrzymać pozytywne perspektywy w zakresie wzrostu gospodarczego.

Grupa ORLEN była głównym dostawcą dla największych zagranicznych koncernów paliwowych, jednocześnie zwiększając aktywność w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw dzięki działalności spółki ORLEN Paliwa.

Sprzedaż wolumenowa Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynku polskim [tys. ton]

Struktura sprzedaży wolumenowej Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynku polskim

Sprzedaż Grupy ORLEN na rynku polskim w 2019 roku wyniosła 17 620 tys. ton i była niższa o (157) tys. ton (r/r). Nieznacznie niższy poziom sprzedaży był efektem zmniejszenia sprzedaży niskomarżowych ciężkich frakcji rafineryjnych o (275) tys. ton (r/r), m.in. w rezultacie istotnej poprawy uzysku paliw w PKN ORLEN.

W 2019 roku kontynuowano przygotowania do zmian regulacyjnych IMO 2020 w zakresie produkcji i sprzedaży ciężkiego oleju opałowego o obniżonej zawartości siarki m.in. wprowadzono do sprzedaży produkt o obniżonej zawartości siarki (LSFO). Od stycznia 2020 roku maksymalna dopuszczalna zawartość siarki w paliwie żeglugowym (także poza obszarami kontroli emisji) obniżona została z 3,5% do 0,5%.

Sprzedaż lekkich destylatów w samym segmencie Downstream zmniejszyła się o (5,5)% (r/r). Segment Downstream dostarcza również paliwa do segmentu Detalicznego. W 2019 roku łączna sprzedaż lekkich destylatów ulokowana na rynku polskim przez oba segmenty była wyższa o 0,7% (r/r).

Wzrost sprzedaży średnich destylatów o 0,4% (r/r) został osiągnięty dzięki intensyfikacji sprzedaży paliwa lotniczego Jet A-1. Pozytywne trendy sprzedaży tego paliwa są widoczne od kilku lat i wynikają z dynamicznego rozwoju rynku usług lotniczych w Polsce. Udział Grupy ORLEN w sprzedaży krajowej paliw lotniczych utrzymał się na poziomie około 82,5%. Grupa rozwijała sprzedaż paliw lotniczych w segmencie into-plane oraz kontynuowała dostawy do klientów strategicznych, m.in. dla Wojska Polskiego. Od 2019 roku rozpoczęto produkcję i sprzedaż paliwa lotniczego JP-8 na potrzeby armii amerykańskiej stacjonującej w Polsce. PKN ORLEN posiada również status Partnera Strategicznego Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych IATA.

Z kolei sprzedaż oleju napędowego w 2019 roku osiągnęła porównywalny poziom (r/r), zmniejszyła się natomiast sprzedaż lekkiego oleju opałowego w rezultacie korzystnych warunków pogodowych oraz przechodzenia konsumentów na bardziej ekonomiczne nośniki energii, w tym głównie na gaz ziemny.

W obszarze petrochemicznym na rynku polskim odnotowano wyższą sprzedaż monomerów o 20,6% (r/r), aromatów o 28,0% (r/r) oraz PTA o 27,4% (r/r) dzięki wyższej dostępności instalacji (brak cyklicznego postoju instalacji olefin z 2018 roku). Spadek sprzedaży PCW o (8,7)% wynikał z postoju instalacji produkcyjnych, spadku popytu oraz wzrostu konkurencji producentów z Rosji, Ukrainy i USA. Niższa sprzedaż nawozów sztucznych o (2,0)% wynikała z ograniczonego popytu ze strony odbiorców detalicznych w efekcie niesprzyjających warunków pogodowych (wysokie temperatury).

Gospodarki krajów bałtyckich, pomimo niższej dynamiki (r/r), nadal raportowały pozytywne poziomy PKB. Według wstępnych danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego („MFW”) PKB w Estonii w 2019 roku osiągnął poziom 3,2% a Łotwy 2,8% (r/r).

Rynki krajów bałtyckich są atrakcyjnym miejscem zbytu paliw dla producentów skandynawskich, rosyjskich i białoruskich. Kraje te charakteryzują się dużymi nadwyżkami zarówno oleju napędowego, jak i benzyn i stale poszukują możliwości ulokowania nadpodaży za granicą.

Sprzedaż wolumenowa Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynkach obsługiwanych przez Grupę ORLEN Lietuva [tys. ton]

Struktura sprzedaży wolumenowej Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynkach obsługiwanych przez Grupę ORLEN Lietuva

Pomimo trudnych warunków operacyjnych wynikających z agresywnej polityki konkurencyjnej importerów sprzedaż wolumenowa Grupy ORLEN Lietuva w 2019 roku zwiększyła się o 0,8% (r/r) do poziomu 8 512 tys. ton. Najlepsze wyniki osiągnięto w grupie średnich destylatów, których sprzedaż wzrosła o 4,4%. Znaczący przyrost sprzedaży odnotowano dla paliwa lotniczego Jet A-1, którego wolumeny zwiększyły się o 24,9% (r/r). Sprzedaż oleju napędowego wzrosła o 2,1% (r/r).

Sprzedaż lekkich destylatów zmniejszyła się natomiast o (4,9)% (r/r).

ORLEN Lietuva aktywnie uczestniczyła w procesie bilansowania deficytów Grupy ORLEN na rynku polskim. W 2019 roku dostarczono z tego kierunku znaczne wolumeny do Polski zarówno transportem lądowym, jak i morskim.

Gospodarka Ukrainy od kilku lat rozwija się w zadowalającym tempie. Według danych MFW w 2019 roku dynamika PKB wyniosła 3,0% jednak przy nadal wysokim poziomie inflacji wynoszącym 8,7%. Ukraina jest nadal postrzegana jako kraj niestabilny gospodarczo i obarczony dużym ryzykiem rynkowym, co nie sprzyja nowym inwestycjom i wzrostowi potrzeb transportowych.

W 2019 roku na rynku ukraińskim miało miejsce odwrócenie, obserwowanego od kilku ostatnich lat, trendu spadkowego konsumpcji benzyn. Rynek benzyn wzrósł aż o 13,3% (r/r). Konsumpcja oleju napędowego zwiększyła się z kolei o 5,3% (r/r). Podaż oleju napędowego w drugiej połowie 2019 roku znacznie spadła w związku z obłożeniem 4% cłem produktu rosyjskiego dostarczanego rurociągiem. Oznaczało to zaprzestanie dostaw oleju napędowego tą drogą i konieczność znacznego zwiększenia importu z Białorusi, Litwy i z morza. Konsumpcja Jet A-1 powróciła do poziomu z roku 2018, co oznacza spadek o (35)% w stosunku do roku 2018 głównie w wyniku uszczelnienia luki prawnej pozwalającej na mieszanie paliwa Jet A-1 z olejem napędowym.

W 2019 roku, podobnie jak w latach ubiegłych, ukraiński rynek paliw podlegał silnej presji konkurencyjnej ze strony eksporterów rosyjskich i białoruskich oferujących atrakcyjny cenowo produkt. Pomimo tego osiągnięto rekordowy wynik sprzedaży paliw na poziomie blisko 1 mln ton. Największy wzrost miał miejsce w przypadku benzyny i paliwa Jet A-1. W osiągnieciu tak dobrych wyników, oprócz trudnej sytuacji podażowej, pomogła renoma pewnego i solidnego dostawcy.

Największą przewagą konkurencyjną Grupy ORLEN Lietuva jest precyzja i terminowość dostaw oraz niezależność dostaw od sytuacji geopolitycznej w regionie. Grupa ORLEN od lat buduje silną pozycję stabilnego i wiarygodnego partnera. Grupa ORLEN reprezentuje jedyny działający na Ukrainie koncern zachodni, którego kondycja najmniej zależy od skutków niestabilnej sytuacji politycznej w kraju, a tym bardziej trudnych relacji Ukrainy z Rosją.

Sprzyjające otoczenie makroekonomiczne i rynkowe w postaci PKB i konsumpcji rynkowej miało istotny wpływ na wyniki sprzedażowe Grupy ORLEN na rynku czeskim.

Sprzedaż wolumenowa Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynku czeskim [tys. ton]

Struktura sprzedaży wolumenowej Grupy ORLEN w segmencie Downstream na rynku czeskim

Rok 2019 był okresem odbudowy udziałów rynkowych i wolumenów sprzedaży utraconych na skutek postojów remontowych instalacji produkcyjnych w 2018 roku oraz realizacji ambitnego celu strategicznego, polegającego na wdrożeniu indeksu cenowego UIC. Indeks został zaakceptowany przez cały rynek, w tym przez instytucje publiczne, stając się częścią praktyki rynkowej. Całość kontraktów na rok 2020 zostało zawartych w oparciu o UIC.

Sprzedaż wolumenowa Grupy Unipetrol w 2019 roku zwiększyła się o 1,7% (r/r) do poziomu 6 608 tys. ton. (r/r). Bardzo dobre rezultaty osiągnięto na sprzedaży średnich destylatów, która wzrosła o 4,6% (r/r) głównie dzięki wyższej o 38,2% (r/r) sprzedaży paliwa lotniczego Jet A-1. Sprzedaż oleju napędowego wzrosła natomiast o 3,7% (r/r). Wzrost sprzedaż lekkich destylatów o 1,0% (r/r) był możliwy dzięki wyższej sprzedaży benzyny o 1,9% (r/r).

Grupa Unipetrol w 2019 roku kontynuowała sprzedaż do szerokiego portfela klientów, w tym do dużych koncernów paliwowych i sieci hipermarketów. Unipetrol sprzedawał swoje produkty na rynkach eksportowych: słowackim, węgierskim, niemieckim, austriackim, jak również polskim, uczestnicząc w strategii optymalizacji przepływów strumieni produktowych wewnątrz Grupy ORLEN.

PKN ORLEN dostarcza ropę naftową do rafinerii w Płocku oraz trzech rafinerii Grupy ORLEN zlokalizowanych odpowiednio w Litvinovie i Kralupach w Czechach oraz w Możejkach na Litwie.

Na przełomie kwietnia i maja 2019 roku, w związku z zanieczyszczeniem chlorkami organicznymi rosyjskiej ropy oraz czasowym wstrzymaniem dostaw rurociągiem „Przyjaźń”, nastąpiła znacząca redukcja dostaw rurociągowych, czego odzwierciedleniem była zmiana miesięcznej struktury dostaw realizowanych w ramach kontraktów terminowych na kierunku polskim oraz czeskim. W celu zapewnienia ciągłości dostaw i przerobu, zwiększono udział droższych rop niskosiarkowych sprowadzanych drogą morską.

W 2019 roku obowiązywały dwie umowy długoterminowe na dostawy ropy naftowej drogą rurociągową dla rafinerii w Płocku (zawarte odpowiednio z firmami Rosneft Oil Company oraz Tatneft Europe AG) oraz na dostawy ropy drogą morską: umowa długoterminowa z Saudi Arabian Oil Company i sześciomiesięczna umowa z Saudi Aramco Products Trading Company („ATC”), spółką-córką Aramco.

Dostawcami surowca do wszystkich rafinerii Grupy ORLEN byli zarówno producenci, jak i inne firmy działające na międzynarodowym rynku naftowym. Surowiec dostarczany do Płocka pochodził przede wszystkim z Rosji i Arabii Saudyjskiej, ale zrealizowano również dostawy z Angoli, Kazachstanu, Nigerii, Norwegii, Polski, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Do rafinerii w Czechach ropę dostarczano z: Rosji, Arabii Saudyjskiej, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Libii, Nigerii oraz Stanów Zjednoczonych. Rafineria w Możejkach zaopatrywana była głównie w ropę rosyjską, a ponadto zrealizowano dostawy z Arabii Saudyjskiej, Kazachstanu, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

W 2019 roku udział firmy Rosneft Oil Company w dostawach ropy naftowej przekroczył 10% przychodów Grupy ORLEN.

Grupa ORLEN to podmiot posiadający największy potencjał konsumpcji gazu w Polsce i jeden z najwyższych w Republice Czeskiej i na Litwie. Gaz ziemny jest wykorzystywany jako paliwo do produkcji ciepła i energii elektrycznej oraz jako surowiec wykorzystywany w produkcji paliw i nawozów. Łączny potencjał konsumpcji gazu ziemnego w Grupie ORLEN w Polsce to ponad 3 mld Nm³ rocznie, co stanowi około 20% krajowego zużycia. W Grupie ORLEN gaz ziemny wykorzystywany jest przede wszystkim w następujących lokalizacjach:

• Zakład Produkcyjny PKN ORLEN w Płocku: dla potrzeb produkcji rafineryjnej, petrochemicznej, energii elektrycznej oraz ciepła.
• Zakład Produkcyjny ANWIL we Włocławku: dla potrzeb produkcji nawozów.
• Blok gazowo-parowy CCGT w Płocku: na potrzeby produkcji energii elektrycznej oraz ciepła.
• Blok gazowo-parowy CCGT we Włocławku: na potrzeby produkcji energii elektrycznej oraz ciepła.
• Zakłady Produkcyjne w Kralupach, Litvinovie, Kolinie i Pardubicach (Unipetrol) oraz Zakład Produkcyjny w Neratovicach (Spolana): na potrzeby produkcji rafineryjnej, petrochemicznej, energii elektrycznej, ciepła oraz produkcji nawozów.
• Zakład Produkcyjny w Możejkach: na potrzeby produkcji energii elektrycznej oraz ciepła.

Zakupy gazu ziemnego dla Grupy ORLEN w Polsce opierają się głównie na zawartym w roku 2016, na okres 5 lat, kontrakcie pomiędzy PKN ORLEN i PGNiG oraz na umowach uzupełniających, które zawarte zostały z głównymi dostawcami gazu w Europie. Kolejnym źródłem gazu są zakupy realizowane w Polsce, na Towarowej Giełdzie Energii. Grupa ORLEN realizuje działania mające na celu zapewnienie stabilnych dostaw i obniżanie kosztu zakupu gazu ziemnego, m.in. poprzez dywersyfikację źródeł dostaw, centralizację oraz rozwijanie kompetencji w zakresie obrotu gazem ziemnym. Portfel zawartych umów gazowych pozwala na podejmowanie działań optymalizujących koszty zakupu zarówno w zakresie wyboru indeksów gazowych, jak również miejsca dostaw.

PKN ORLEN posiada umowy przesyłowe zarówno z operatorami krajowymi jak i zagranicznymi, zapewniając tym samym pełną obsługę logistyczną w zakresie przesyłu i dostaw gazu do Zakładu Produkcyjnego w Płocku, CCGT Włocławek oraz CCGT Płock.

Ponadto PKN ORLEN rozwija działalność związaną ze sprzedażą gazu ziemnego zarówno do klientów detalicznych, jak również na rynku hurtowym.

W 2019 roku nie występowały podmioty, których udział w dostawach gazu ziemnego przekroczył 10% przychodów Grupy ORLEN.