Działalność Ekologiczna i Bioróżnorodność

PKN ORLEN S.A. od 1999 roku uczestniczy w Programie Restytucji Sokoła Wędrownego. Pierwszy lęg sokołów wędrownych na terenie Zakładu Produkcyjnego w Płocku odnotowano w maju 2002 roku. W 2019 roku w płockim Zakładzie wykluły się dwa pisklęta. Łącznie z płockiego gniazda do natury przywrócono już 48 ptaków. Również na terenie czeskiej Spolany w Neratovicach gniazdują sokoły wędrowne, które w 2019 roku wychowały swoje pierwsze dwa pisklęta. Łącznie, od 2011 roku na instalacjach czeskich spółek Grupy ORLEN wykluło się 25 młodych sokołów, z czego 23 w Unipetrolu w Litvínovie. W ANWILU, na kominie Elektrociepłowni, sokoły bytują od 1999 roku. W 2019 roku na terenie Zakładu we Włocławku wykluły się 3 pisklęta, a łącznie w ciągu 10 lat – 45 sokołów. Tym samym dzięki Spółkom naszej Grupy udało się odbudować populację sokoła wędrownego  łącznie 118 osobnikami.

Do grupy gatunków, które wymagają specjalnej ochrony i działań dołączyły pszczoły. Spółki dostrzegają niepokojący trend zamierania tych owadów i podejmują działania zarówno ochrony czynnej, jak i edukacyjne. Spółka ORLEN Deutschland zamieniła teren wokół swojej siedziby w 8 000 m² łąki i postawiła 2 ule. PKN ORLEN, wspólnie z Mazowieckim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego, przy Zakładzie Produkcyjnym umiejscowił 16 uli, które obecnie zamieszkuje ponad 1 mln pszczół. Jakość miodu potwierdziły badania akredytowanego laboratorium. Na terenie czeskiej spółki Spolana również znajduje się pasieka licząca 5 uli, a miód z niej pochodzący otrzymał złoty medal jakości w konkursie Czech Honey.

W 2019 roku spółka PKN ORLEN wydała broszurę ekologiczną, w której przedstawia ważne informacje dotyczące wielu gatunków roślin i zwierząt bytujących w sąsiedztwie zakładu, w tym objętych ochroną. Broszura stanowi ciekawą lekturę nie tylko dla dorosłych, ale także dla dzieci, które odnajdą w niej puzzle i grę.

Piękno otaczającej przyrody, krajobrazy środkowego odcinka Wisły oraz bogactwo gatunkowe flory i fauny zainteresowani mieszkańcy Płocka i okolic mogli oglądać w trakcie zorganizowanych przez PKN ORLEN rejsów ornitologicznych po Wiśle. Wisła jest miejscem występowania unikalnych siedlisk (wyspy, piaszczyste łachy, łęgi), które są azylem dla rzadkich przedstawicieli świata roślin i zwierząt. Podczas wyprawy ORLEN zadbał o atrakcje dla najmłodszych organizując konkursy przyrodnicze z nagrodami. W sumie w rejsach wzięło udział około pół tysiąca okolicznych mieszkańców.

Spółki Grupy ORLEN, jak co roku, angażują się w działania na rzecz środowiska w ramach światowych akcji takich jak „Sprzątanie Świata”, Dni Ziemi czy Europejski Tydzień Zrównoważonego Rozwoju. W minionym roku w akcjach zbierania odpadów uczestniczyły spółki ANWIL, PKN ORLEN i ORLEN Projekt. ANWIL jako organizator akcji „Drzewko za butelkę”  przy udziale 6,5 tysiąca dzieci z włocławskich placówek oświatowych zebrał ponad 800 tysięcy butelek PET, które przekazał do recyklingu. Pracownicy spółki PKN ORLEN zadbali o czystość terenu w okolicach Hydroelektrowni i miejsca odprowadzania oczyszczonych wód z Zakładu do Wisły oraz plaż jezior Łuba i Górskiego, a pracownicy  ORLEN Projekt terenów leśnych w pobliżu Płocka zbierając odpady bytowe. Akcje te wiązały się z realizacją Programu Responsible Care, a w ich efekcie zebrano ponad 13 tysięcy litrów odpadów oraz opony i inne duże przedmioty.

Na początku maja 2019 roku uczniowie szkoły podstawowej w Neratovicach wypuścili do Łaby 425 kg ryb. Akcję zorganizowała i sfinansowała czeska spółka Spolana przy okazji organizując konkursy poszerzające wiedzę na temat środowiska naturalnego. Współpraca Spolany z lokalną organizacją Czeskiego Związku Wędkarskiego sięga 2013 roku. Wspólnie wypuszczono już do rzeki 2 500 kg narybku. Grupa Unipetrol od 2010 roku, wraz z lokalnymi organizacjami rybackimi, dba o populację ryb w regionie Ústí. Do rzeki Byliny trafiło już ponad 7 tys. kg ryb. W minionym roku, w ramach akcji „Pan Karp zarybia Wisłę”, spółka ANWIL wraz z uczniami szkół podstawowych wprowadziła do Wisły 147 kg narybku węgorza, a łącznie, od 2015 roku, do Wisły trafiło 620 kg ryb. Do tej pory, dzięki staraniom spółek, do rzek zlokalizowanych w sąsiedztwie naszych Zakładów wprowadzono blisko 8 tys. kilogramów narybku.

Na obszarze Zakładu Produkcyjnego w Płocku i terenów bezpośrednio przylegających występuje blisko 290 gatunków fauny i flory (na podstawie inwentaryzacji przyrodniczej wykonanej w 2017 roku, Sarny, króliki, bobry czy sokoły wędrowne to znani mieszkańcom Płocka bywalcy najbliższego otoczenia Zakładu. Zaskoczeniem może być obecność chronionych gatunków ptaków, takich jak dzięcioła czarnego, barwnego zimorodka, gąsiorka, czy błotniaka stawowego, a wśród płazów i gadów: rzekotki, traszek, ropuch, kumaka, jaszczurek czy zaskrońca. Blisko 160 zinwentaryzowanych gatunków zostało umieszczonych w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych opublikowanej przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody. Zdecydowana większość z nich (ponad 95%) została zakwalifikowana jako te najmniejszej troski (LC). Na szczególną uwagę zasługuje pięć gatunków – trzy gatunki zagrożone wyginięciem (VU) tj. zimorodek Alcedo atthis, czajka Vanellus vanellus, karp Cyprinus carpio oraz dwa, których stan został przez IUCN określony jako NT – bliskie zagrożenia tj. królik europejski Oryctolagus cuniculus oraz wydra europejska Lutra lutra.

Wyniki inwentaryzacji obszaru ANWILU (2018 rok) wykazały obecność ponad 220 gatunków flory i fauny, z czego zdecydowana większość (ponad 90%) znajduje się w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych IUCN, jako gatunki najmniejszej troski – LC. W przypadku obszaru ANWILU, czego nie odnotowano na terenie zakładu w Płocku, wykazano 3 gatunki porostów z Czerownej listy porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce (kategoria VU – gatunki narażone oraz NT – gatunki bliskie zagrożenia).

W obrębie obu zakładów produkcyjnych występują siedliska chronione wymienione w Dyrektywie Siedliskowej. W przypadku PKN ORLEN w części wschodniej i południowej, tj. od strony doliny rzeki Brzeźnicy oraz w rejonie zbiorników retencyjnych Moczary: łęgi olszowo-jesionowe i łęgi zboczowe ze związku Alno-Ulmion (91E0), grądy ze związku Carpinion (9170), nizinne rzeki włosienicznikowe (3260) – fragment dopływu Brzeźnicy, ziołorośla nadrzeczne (6430) – w dolinie dopływu Brzeźnicy. W obrębie zakładu ANWIL stwierdzono 35 płatów 4 typów chronionych siedlisk przyrodniczych (w tym jednego w 3 podtypach), o łącznej powierzchni blisko 130 ha: wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi (2330), ciepłolubne murawy napiaskowe (6120), niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (6510), łęgi wierzbowe (91E0-1), łęgi topolowe (91E0-2), niżowe łęgi olszowo-jesionowe  (91E0-3).

Wśród ptaków gniazdujących na obszarach obu zakładów, jak i w ich obrębie znajduje się  kilka gatunków wymienionych w Dyrektywie Ptasiej, będących jednocześnie objętych ścisłą ochroną gatunkową w Polsce: gąsiorek Lanius collurio, jarzębatka Sylvia nisoria, błotniak stawowy Circus aeruginosus, sokół wędrowny Falco peregrinus, derkacz Crex crex, rybitwa rzeczna Sterna hirundo, dzięcioł czarny Dryocopus martius, zimorodek Alcedo atthis, żuraw Grus grus (tylko ANWIL), oraz lerka Lullula arborea (tylko ANWIL).

Wśród gatunków objętych ścisłą ochroną gatunkową bytujących w obrębie obu zakładów należy jeszcze wskazać cztery gatunki nietoperzy: mroczek późny Eptesicus serotinus, borowiec wielki Nyctalus noctula, gacek Plecotus sp., karlik malutki Pipistrellus pipistrellus.

Na bogactwo gatunkowe obszarów Zakładu Produkcyjnego w Płocku i ANWILU oraz najbliższego otoczenia wpływa także niewątpliwie sąsiedztwo terenów prawnie chronionych – Zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Jaru rzeki Brzeźnicy oraz dwóch obszarów Natura 2000 – PLH040039 Włocławska Dolina Wisły oraz PLB040003 Dolina Dolnej Wisły (ANWIL). Wyniki inwentaryzacji pozwolą na zaplanowanie działań dotyczących ochrony i rozwoju zidentyfikowanej bioróżnorodności oraz planów rozwoju obu Zakładów ze szczególnym uwzględnieniem tego sąsiedztwa.